Tham luận:“Nâng cao chất lượng sáng tác trong Triển lãm MTTĐ” Do Hội Mỹ thuật Hà Nội tổ chức tọa đàm (24-3-2020) (*) “Nâng cao chất lượng sáng tác trong Triển lãm Mỹ thuật Thủ đô” Họa sĩ – NNC Nguyễn Văn Chiến

Họa sĩ – NNC  Nguyễn Văn Chiến
 
“Trong xưởng cơ khí” Sơn dầu (1976) Nguyễn văn Chiến. TLMTTĐ
Tọa đàm lấy trọng điểm“Nâng cao chất lượng sáng tác trong Triển lãm MTTĐ”
1.Triển lãm Mỹ thuật Thủ đô  (Triển lãm MTTĐ) là hoạt động trọng tâm của Hội Mỹ thuật Hà Nội (Hội MTHN) xuyên suốt từ khi thành lập đến nay, đã trải qua 57 năm. Với quá trình phát triển của Hội MTHN, triển lãm MTTĐ trở thành Triển lãm Truyền thống định kỳ vào dịp 10 -10, chào mừng kỷ niệm ngày GPTĐ Hà Nội, không thể thiếu trong đời sống Văn hóa của Thủ đô. Triển lãm MTTĐ là “sự kiện chính” về hoạt động sáng tác hàng năm của giới MTTĐ, thực sự thu hút nhiều thế hệ tác giả tham gia. Đó là sự hội tụ nghệ si tạo hình Hà Nội, luôn có ý thức vươn lên trong sáng tác, tạo nên những điểm sáng nghệ thuật. Triển lãm còn là ngày hội của giới Mỹ thuật Thủ đô, gặp gỡ giao lưu nghề nghiệp với những sáng tác mới. Chủ đề chính của Triển lãm có nhiều tác phẩm phản ánh về Hà Nội, với các đề tài lịch sử và cuộc sống hiện đại. Đó là điểm nổi bật khác vói các triển lãm khác. Triển lãm MTTĐ còn là dịp công bố và quảng bá mỹ thuật, mở rộng nhu cầu đời sống văn hóa về nghệ thuật tạo hình, thực sự đến với công chúng yêu Mỹ thuật của thủ đô. Ngoài TLMTTĐ Hội MTHN còn tổ chức các triển lãm khác (như Triển lãm Chuyên đề), hoặc triển lãm cá nhân của các tác giả hội viên của Hội MTHN. Hoạt động Sáng tác và Triển lãm góp vào sự hào hoa thành lịch người Hà Nội, với truyền thống Thăng Long Văn hiến. Nghệ sĩ tạo hình của hội MTHN ngày càng đông đảo (**), là lực lượng sáng tác lớn, giữ vị trí quan trọng, làm nên thành tựu MTTĐ. Vinh dự đi liền trách nhiệm, các nghệ sĩ tạo hình luôn yêu nghề, hoạt động sôi nổi. Họ kế thừa thành tựu, lấy nội dung cuộc sống hiện thực, con người, thiên nhiên đất n­ước làm nguồn cảm xúc tạo hình, mở rộng tìm tòi nghệ thuật, phản ánh theo cách nhìn, cách nghĩ của người Hà Nội. MTTĐ đa dạng, phong phú đề tài, chất liệu, thể loại. Một quá trình dài hoạt động, kết quả đem lại nhiều tác phẩm sáng tác. Những năm gần đây số lượng Tranh - Tượng được chọn trưng bày trung bình khoảng 250 tác phẩm. Do vậy địa điểm Triển lãm MTTĐ đã tổ chức tại “Trung tâm Triển lãm” (ở Vân Hồ) mới đủ sức trưng bày. Cho thấy MTTĐ phát triển đi lên cùng thời đại.
2 Hội MTHN tổ chức đi thực tế, mở trại sáng tác, triển lãm, chấm giải thưởng, in sách TLMTTĐ, tham gia tọa đàm của HLHVHNTHN, tạo điều kiện để hội viên sáng tác triển lãm.
Trước sự phát triển MTTĐ, Hội MTHN triển khai thúc đẩy hoạt động. Coi trọng sáng tác, đề cao chất lượng nghệ thuật, là mục đích hàng đầu. Từ Vận động sáng tác, Tổ chức đi thực tế, và tổ chức Triển lãm là chủ trương hoạt động của Hội, được hội viên hưởng ứng. Hội MTHN đã tổ chức có hiệu quả các “Trại sáng tác”  và các “Chuyến đi thực tế một ngày”, tạo điều kiện để hội viên  đến các nơi lao động, sản xuất, xây dựng; đến với bộ đội Biên phòng và Hải đảo. hay các nơi Danh thắng, Di tích Lịch sử văn hóa Hà Nội, và các vùng  miền của tổ quốc. Để hội viên tiếp cận, thâm nhập hiện thực cuộc sống, khơi nguồn cảm hứng, tìm tòi nâng cao chất lượng sáng tác, với những yêu cầu và quan niệm mới của thời đại. Đáp ứng yêu cầu nâng cao chất lượng tác phẩm nghệ thuật cho Triên lãm MTTĐ, thúc đẩy phát triển mỹ thuật.
Triển lãm MTTĐ hàng năm chấm giải thưởng. Hội đồng Nghệ thuật (HĐNT) mang trách nhiệm, chọn ra những tác phẩm chất lượng. Do vậy cũng cần HĐNT cho biết về chấm giải, tạo sự đối thoại cởi mở. Làm tốt sẽ góp vào nâng cao chất lượng và định hướng sáng tác. Tuy nhiên, người sáng tác có bản lĩnh thì không nệ thuộc vào chấm giải. Từ năm (2011- 2022) Hội MTHN đã in được 11 sách “Tranh- Tượng TLMTTĐ. Đánh dấu sự hoạt động và phát triển sáng tác của các Triển lãm MTTĐ. Tuy chưa phải là sách phát hành ra xã hội, nhưng sách đã ghi nhận sự hoạt động sáng tác MTTĐ hàng năm. Để hội viên theo dõi, rút ra những điều bổ ích về sáng tác. Đồng thời giúp cho “Nghiên cứu - Phê bình Mỹ thuật” có tư liệu. Sách còn dùng để quan hệ giao lưu sáng tác của hội MTHN. Để in được tốt, rất cần chú trọng chất lượng ảnh chụp tác phẩm, và có thể nâng cao thành sách Mỹ thuật để xuất bản phát hành. Sự tham gia các tham luận, tọa đàm của Hội MTHN với các chuyên đề do hội Liên hiệp VHNTHN tổ chức như: “Mỹ thuật Thủ Đô - Hà Nội sau 10 năm hợp nhất”; “Văn nghệ sĩ Thủ đô Nâng cao chất lượng sáng tác và Quảng bá VHNT”; “Mỹ thuật với phát triển  Văn hóa Du lịch Thủ Đô”; “Mỹ thuật Thăng Long – Hà Nội trong xây dựng và phát triển Thành phố sáng tạo”; “Đẩy mạnh sáng tạo VHNT trong sự phát triển ‘Công nghiệp Văn hóa’ Thủ đô”; “VHNT Bảo vệ nền tảng tư tuỏng của Đảng”... Những hoạt động nêu trên cũng góp vào nhận thức ‘nâng cao chất lượng sáng tác Triển lãm MTTĐ’, góp vào “Phát triển Công nghiệp Văn hóa” của Thủ đô.
3. Đổi mới, nâng cao chất lượng tác phẩm Triển lãm Mỹ thuậtThủ đô:
Sáng tác Mỹ thuật  luôn đòi hỏi đổi mới, nâng cao chất lượng tác phẩm, Các nghệ sĩ tạo hình Thủ đô đem tài năng sáng tạo, phát triển cùng thời đại. Đổi mới, hội nhập, cơ chế thị trường, văn nghệ mở cửa, nảy sinh những quan niệm, khuynh hướng. Tự do sáng tác, không áp đặt độc tôn, trân trọng những sáng tạo, kế thừa, tìm tòi cái mới, Để nghệ thuật đa diện, đa dạng, phong phú, không đồng nhất đơn điệu, khơi dậy mọi tiềm năng sáng tạo Mỹ thuật của mỗi họi viên. Trong Triển lãm MTTĐ những năm qua, có nhiều hình thức biểu hiện chuyển tải nội dung, it nhiều gây được những ấn t­ượng về nghệ thuật. Tuy nhiên vẫn còn tranh thiếu chiều sâu, thiếu sinh động. Hoặc vẫn còn lối diễn theo "hình ảnh" hơn là "Tư duy hình tượng” dẫn đến kém hiệu quả tạo hình. Do vậy việc nâng cao chất lượng sáng tác luôn là sự đòi hỏi.
Các họa sĩ, điêu khắc đi sâu gắn bó với các mặt cuộc sống của Hà Nội và đất nước (Tinh thần: Hà Nội với cả nước - Cả nước với Hà Nội). hướng vào nhiều đề tài, khai thác nhiều khía cạnh đời sống để sáng tác. Từ các tranh: Sinh hoạt, Phong tục, lễ hội, Lịch sử đấu tranh chống ngoại xâm, Chiến  tranh cách mạng, Bảo vệ tổ quốc, Lao động, sản xuất, xây dựng  phát triển của Thủ đô, đến các loại: Chân dung, Phong cảnh Hà Nội và các vùng miền đất nước, sáng tác trên nhiều chất liệu, thể loại. Mỗi tác giả đều tự vượt mình, dành tâm/ trí sáng tác, có ý thức đổi mới, nâng cao chất lượng, định hình phong cách, góp vào làm phong phú Mỹ thuật Thủ đô. Đổi mới, mở rộng sáng tác chuyên nghiệp, mọi tài năng được phát huy. Trách nhiệm sáng tạo, tài năng nghệ sĩ phản ánh những nội dung, chủ đề cuộc sống. Bởi hiện thực cuộc sống là nguồn nuôi dưỡng sáng tác và phát triển phong cách, gợi mở những cái mới mà nghệ thuật tìm kiếm. Những yếu tố địa dư, môi trường thiên nhiên, con ng­ười, phong tục tập quán, truyền thống văn hoá - văn nghệ, đã tác động đến nhận thức phản ánh sáng tác Mỹ thuật, tạo nên những đặc điểm, đặc trưng, ngày càng làm đậm nét Mỹ thuật Thủ đô Hà Nội.
Họa sĩ điêu khắc luôn trăn trở, lao động để có sáng tạo mới, bắt kịp hướng tiến của nghệ thuật. Như dòng chảy thời đại, nghệ sĩ không chịu dậm chân tại chỗ, đi sâu hơn vào các nội dung về đề tài Hà Nội trong cách nhìn mới, biểu đạt mới để phát triển. Trách nhiệm tác giả tự lo là chính, vượt khó khăn, nỗ lực sáng tác và triển lãm, đưa lại những hiệu quả thẩm mỹ tạo hình trong Triển lãm MTTĐ. Tạo nên nhiều cách nhìn độc đáo, cách tiếp cận hiện thực, tìm tòi xử lý chất liệu, thể loại, cách thể hiện tác phẩm. Mỹ thuật phát triển rộng và khởi sắc, đồng thời cũng luôn đòi hỏi để có những tác phẩm xuất sắc, đỉnh cao. Hướng phát triển nghệ thuật: Chân- Thiện- Mỹ. Đề cao bản sắc dân tộc, từng bước hội nhập với mỹ thuật thế giới, nhưng không để mất bản sắc.
Triển lãm MTTĐ là sự hội tụ những tìm tòi sáng tác mới. Thành tựu sáng tác mở ra diện mạo mới phát triển của MTTĐ. Góp vào xây dựng Văn hóa Thủ đô trong công cuộc đổi mới đất nước. Đối với những tác phẩm mang nội dung chủ đề lớn, tầm cỡ, có giá trị cao về nghệ thuật xứng tầm lịch sử, thì còn thiếu tổ chức và đầu tư. Do vậy ngoài sự nỗ lực của tác giả, cần có sự bảo trợ, đầu tư của nhà nước cho những tác phẩm lớn, để ng­ười sáng tác có điều kiện phát huy sáng tác, để có những tác phẩm xứng tầm về xã hội lịch sử, cách mạng của Thủ đô và đất nước.
Tác phẩm Mỹ thuật đi vào cuộc sống là thông qua Triển lãm. Bước sang thế kỷ XXI, Hội MTHN đã làm được 21 cuộc Triển lãm MTTĐ từ (2000 - 2021). Số lượng tác phẩm chọn trưng bày là trên 4000 tác phẩm tranh tượng, với nhiều chất liệu, thể loại, đề tài. Chưa kể số lượng tác phẩm đã trưng bày của 34 Triển lãm MTTĐ từ (1966-2000), và số lượng tác phẩm của những triển lãm trước 1966. Kết quả sáng tác với Triển lãm MTTĐ đến nay có số lượng lớn tác phẩm, khẳng định thành tựu Mỹ thuật Thủ đô ngày càng lớn mạnh, do vậy rất cần có Bảo tàng Mỹ thuật Thủ đô. Để lưu giữ và truyền bá tác phẩm nghệ thuật tạo hình của Thủ đô Hà Nội. Đáp ứng nhu cầu thẩm mỹ tạo hình ngày càng cao của người Hà Nội  hào hoa thanh lịch.
Mỹ thuật Thủ đô Hà Nội với đà phát triển, tô đậm thêm truyền thống Văn hóa Thăng Long Văn hiến trên ngàn năm. Nâng cao chất lượng sáng tác phẩm trong TLMTTĐ là công việc thường xuyên cho sự phát triển Mỹ thuật Thủ Đô Hà Nội.
 (NVC)
………………………
(*) Đáp ứng nghị quyết 09-NQ/TU ngày 22-2-2022 của thành ủy HN “Phát triển công nghiệp văn hóa trên địa bàn thủ đô gia đoạn  2021- 2025 định hướng đến 2030 và tầm nhìn đến 2045” và thực hiện triển khai nghị quyết Đại hội XIII  HMTHN nhiệm kỳ (2021-2026) tổ chức: Tọa đàm “Nâng cao chất lượng sáng tác trong Triển lãm MTTĐ”, Nhằm nhìn lại thực trạng, tìm ra các giải pháp,
(**) Từ năm 1988 nhập đội ngũ họa sĩ điêu khắc tỉnh Hà Tây vào Hội MTHN. Nay có trên 500 hội viên, nhiều người còn là hội viên Hội Mỹ thuật Việt Nam.