Tham luận Mỹ Thuật

Mỹ thuật Hà Nội- Ghi nhận từ các triển lãm thường niên

                      Đặng Thanh Vân

            Mỹ thuật Việt Nam trong 5 năm qua phát triển rất mạnh mẽ. Hòa chung trong dòng chảy ấy, Mỹ thuật Thủ đô đã có những bước tiến vững chắc. Và điều này đã được thể hiện rõ qua các triển lãm thường niên do Hội tổ chức trong suốt nhiệm kỳ (2010-2015))

              Điểm qua các triển lãm mỹ thuật Thủ đô trong 5 năm qua có thể thấy được những bước phát triển đáng kể của Mỹ thuật Hà Nội. Triển lãm Mỹ thuật Thủ đô năm 2011 giới thiệu 256 tác phẩm hội họa và điêu khắc của 256 tác giả đã thể hiện được sự phát triển mạnh mẽ cả ở bề rộng và chiều sâu của Mỹ thuật Hà Nội trong những năm 2010 và 2011. Sự phong phú về đề tài (phong cảnh, chân dung, tĩnh vật, cuộc sống sinh hoạt, giao thông đô thị, bảo vệ môi trường…) cùng sự đa dạng về chất liệu (sơn dầu, sơn mài, lụa, khắc gỗ, tranh in độc bản, đồng, gốm, gỗ, compozit, chất liệu tổng hợp…) đã tạo nên sự thành công của triển lãm. Đây là triển lãm có số lượng giải thưởng nhiều nhất trong 5 cuộc triển lãm MTTĐ.  

              Triển lãm Mỹ thuật Thủ đô năm 2012 được tổ chức đúng vào dịp kỷ niệm ngày giải phóng Thủ đô 10/10, và kỷ niệm 40 năm ngày chiến thắng B52 “Hà Nội 12 ngày đêm - Điện Biên Phủ trên không” vì vậy bên cạnh mảng đề tài quen thuộc như: phong cảnh, phố cổ, tĩnh vật, chân dung, lễ hội dân gian, đời sống thường nhật, tình yêu, những kỷ niệm về chiến tranh, sinh hoạt tín ngưỡng, sự đổi thay của thành phố trong quá trình phát triển… triển lãm còn có 17 tác phẩm vẽ đề tài chiến thắng B52 của quân dân Hà Nội. Đây cũng chính là điều khác biệt của triển lãm lần này. Cùng với sự hiện diện của các họa sĩ cao tuổi triển lãm Mỹ thuật Thủ đô năm 2012 còn có sự tham gia của nhiều sinh viên trường Mỹ thuật. Sự góp mặt của các họa sỹ trẻ tuổi tạo nên sự đa dạng cho triển lãm và đã thổi một làn gió mới trẻ trung vào phong trào mỹ thuật Thủ đô. Bên cạnh phong cách hiện thực luôn được nhiều họa sĩ yêu thích, triển lãm còn có sự hiện diện của trường phái biểu hiện, trừu tượng, tượng trưng…

              Triển lãm Mỹ thuật Thủ đô 2013: trưng bầy 260 tác phẩm: hội họa, đồ họa và 24 tác phẩm điêu khắc. 06 giải thưởng chính thức, và 10 tặng thưởng đã được trao tặng. Triển lãm thành công tốt đẹp, được công chúng yêu nghệ thuật và lãnh đạo thành phố đánh giá cao.

              Triển lãm Mỹ thuật Thủ đô năm 2014 giới thiệu 318 tác phẩm hội họa, đồ họa và điêu khắc, trong đó có 48 tác phẩm là những tranh, tượng được giải thưởng của Hội Mỹ thuật Hà Nội, của những triển lãm Mỹ thuật Thủ đô các năm trước đây. Đây là triển lãm có số lượng tác phẩm giới thiệu nhiều nhất so với các triển lãm mỹ thuật Thủ đô được tổ chức trong nhiệm kỳ này. Bên cạnh 248 tác phẩm của các họa sĩ Hà Nội sáng tác trong hai năm 2013-2014, triển lãm MTTĐ 2014 còn có 22 tác phẩm của các họa sĩ Hội Mỹ thuật Seuol Hàn Quốc. Qua triển lãm này có thể nói mỹ thuật thủ đô đã có phong cách riêng, đã hình thành nên một “Trường phái Mỹ thuật Hà Nội” hào hoa, lịch lãm, sang trọng.

             Triển lãm Mỹ thuật Thủ đô năm 2015 có một đặc điểm nổi bật đó là sự kết nối giữa truyền thống và hiện đại. Triển lãm lần này có sự hội tụ của các thế hệ họa sĩ già và trẻ. Các họa sĩ cao và trung tuổi vẫn trung thành với trường phái hiện thực qua những đề tài quen thuộc: Phong cảnh, chân dung con người Hà Nội, hoa, Hà Nội những năm đánh Mỹ, biển đảo quê hương…; thế hệ họa sĩ trẻ đi sâu khai thác và phản ánh những vấn đề cuộc sống đương đại. Đó là sự phát triển của thành phố qua những cây cầu mới, những tòa nhà chung cư hiện đại, nông thôn mới ở vùng ngoại ô hay nạn ô nhiễm môi trường sống, vấn nạn giao thông, sự trăn trở trong việc bảo vệ di sản văn hóa. Có thể nói triển lãm Mỹ thuật Thủ đô năm 2015 là một sự đột phá của Nghệ thuật đem cái đẹp phục vụ đời sống, các họa sĩ và nhà điêu khắc với trách nhiệm công dân cao và tình yêu Hà Nội đã phản ánh muôn mặt của đời sống thủ đô với sắc màu nhẹ nhàng, trong sáng.

            Mỗi triển lãm Mỹ thuật Thủ đô là một cơ hội để các họa sỹ giới thiệu những tác phẩm mới sáng tác trong năm để giao lưu nghề nghiệp và báo cáo kết quả lao động nghệ thuật với công chúng yêu nghệ thuật Thủ đô. Không chỉ chọn tác phẩm để giới thiệu tới công chúng, tại mỗi kỳ triển lãm Hội đồng nghệ thuật cũng đã chọn ra những tác phẩm xuất sắc nhất đề trao giải A, B, C và các giải thưởng đồng hạng. Đã có hàng chục họa sỹ đã được vinh danh trong triển lãm Mỹ thuật Thủ đô mỗi năm, đó là một sự ghi nhận, và cũng là một động lực để các nghệ sỹ thêm say nghề, yêu nghề, và tiếp tục cống hiến.

               Ngoài 5 cuộc triển lãm mỹ thuật Thủ đô được tổ chức thường niên, Hội Mỹ thuật Hà Nội còn tổ chức 7 cuộc triển lãm Mỹ thuật  phục vụ những yêu cầu chính trị và giao lưu Văn hóa của UBND thành phố như: Triển lãm Ký ức cầu Long Biên, Triển lãm “Chiến thắng Điện Biên Phủ trên không (12/1972 - 12/2012”, Triển lãm “Nhịp điệu múa qua con mắt họa sĩ Thủ đô lần thứ 3, Triển lãm “Biển đảo quê hương”; Triển lãm “Đến với vùng cao”, Triển lãm “Giao lưu Mỹ thuật Việt Nam Hàn Quốc, Triển lãm “Kỷ niệm 125 năm ngày sinh Chủ tịch Hồ Chí Minh”. Bên cạnh đó Hội cũng đã tổ chức nhiều cuộc Triển lãm giao lưu Mỹ thuật với các Hội liên hiệp Văn học Nghệ thuật thành phố Hải Phòng, thành phố Huế, thành phố Yên Bái, Thành phố Hồ Chí Minh.

                  Điểm lại các cuộc triển lãm của Hội Mỹ thuật Hà Nội tổ chức trong suốt 5 năm qua có thể thấy mỹ thuật Thủ đô đã có những bước chuyển mới  với những thành tựu đáng ghi nhận. Mỗi triển lãm là một cuộc hội ngộ, là một sân chơi của giới hội họa và điêu khắc, đồng thời cũng là một tấm gương phản chiếu một cách sinh động nhất diện mạo của mỹ thuật Thủ đô.