Họa sĩ Nguyễn Đức Nùng – Cây đại thụ của làng tranh sơn mài Việt Nam

Nguyễn Đức Nùng (Sinh ngày 10/3/1914, mất ngày 4/1/1983 tại Hà Nội) quê ở xã Phú Lãm, huyện Thanh Oai, thành phố Hà Nội. Ông tốt nghiệp Trường Mĩ thuật Đông Dương khoá IX (1933 – 1938); hội viên ngành hội hoạ Hội Mĩ thuật Việt Nam từ 1957. Ông tham gia cách mạng từ ngày đầu tổng khởi nghĩa và từng giữ các chức vụ: Trưởng ban hội hoạ Đoàn Văn hóa Cứu quốc Thừa Thiên Huế (1945- 1946), Biên tập báo Chống giặc của Hội Liên Việt Khu IV (1947- 1950), vào bộ đội làm báo Vệ quốc quân của Đại đoàn 304 (1947- 1954), Cán bộ mĩ thuật (1954- 1956), Giảng viên, chủ nhiệm khoa Trường Đại học Mĩ thuật Hà Nội (1956 – 1973) và Viện trưởng Viện Nghiên cứu Mĩ thuật Việt Nam (1973 – 1981). 

Nguyễn Đức Nùng là họa sĩ có nhiều đóng góp cho sự nghiệp nghiên cứu mĩ thuật Việt Nam, ông sáng tác trên nhiều chất liệu nhưng tiêu biểu là tranh sơn mài với kĩ thuật truyền thống. Các tác phẩm sơn mài của ông chủ yếu là đề tài cách mạng, kháng chiến và sản xuất, theo phong cách hiện thực với nhiều tìm tòi, thể nghiệm, sáng tạo, mang tính khái quát và có giá trị nghệ thuật cao. Nói về câu chuyện đặt tên cho bức tranh, có rất nhiều ý kiến và cách lập luận khác nhau. Nhưng với riêng họa sĩ Nguyễn Đức Nùng, ông dường như thích sự đơn giản, dung dị trong mỗi cái tên. “Bình minh trên nông trang” hay “Quay tơ dệt vải” là một ví dụ điển hình.

Trong quá trình công tác, ông được phong hàm Phó giáo sư và được tặng Huân chương Lao động hạng Ba, Huân chương Chiến thắng hạng Nhì, Huân chương kháng chiến chống Mĩ cứu nước hạng Nhất; Huy chương kháng chiến hạng Nhất, Huy chương Vì sự nghiệp Văn học Nghệ thuật Việt Nam, Huy chương Vì sự nghiệp Mĩ thuật Việt Nam. Nguyễn Đức Nùng là hoạ sĩ có nhiều đóng góp cho sự nghiệp nghiên cứu mĩ thuật Việt Nam, ông sáng tác trên nhiều chất liệu nhưng tiêu biểu là tranh sơn mài với kỹ thuật truyền thống. Trong đó, tác phẩm nổi bật nhất cùa ông “Bình minh trên nông trang” đã được trang trọng giới thiệu tại cuộc trưng bày về Nghệ thuật Đông Nam Á của Bảo tàng Nghệ thuật Quốc gia singapore vào ngày 23/11/2015. Tác phẩm được đặt tại phòng số 5 của phần trưng bày về nghệ thuật Đông Nam Á và là phần lớn nhất có tên “ Giữa Tuyên ngôn và mơ ước: Nghệ thuật Đông Nam Á từ thế kỷ 19 đến ngày nay”

Các tác phẩm của hoạ sĩ Nguyễn Đức Nùng đã được tặng Giải thưởng Triển lãm Mĩ thuật Toàn quốc năm 1958 và năm 1976. Năm 2001 hoạ sĩ Nguyễn Đức Nùng đã được tặng Giải thưởng Nhà nước về Văn học Nghệ thuật đợt I cho các tác phẩm: Quay tơ dệt vải – Sơn mài (1957), Bình minh trên nông trang – Sơn mài (1958), Mùa mưa trên công trường – Sơn mài – (1963), Đế quốc Mĩ lại thử bom nguyên tử – Sơn mài – (1958), Nguyễn Du đi săn – Sơn mài – (1973), Kết nạp Đảng trong tù – Sơn mài – (1968).

Một số tác phẩm của Họa sĩ Nguyễn Đức Nùng

TỔNG HỢP